A lonxevidade mellora a súa atracción co paso do tempo e pode traducirse nunha longa vida para humanos, animais… ou plantas. Na Saínza, concello de Rairiz de Veiga, a poucos quilómetros de Xinzo de Limia, pervive dende hai séculos “A Carballa da Rocha”, un dos carballos máis vellos de España. Calcúlase que foi plantada hai máis de 500 anos, aínda que non existe unha data concreta para iso. A última gran poda do histórico carballo realizouse hai máis de medio século.
A súa sona na comarca da Limia ten séculos. Foi declarado monumento natural pola Xunta de Galicia o 1 de marzo de 2007, e ocupa un total de 0,6429 hectáreas entre seis fincas limítrofes. A súa situación é privilexiada, moi recomendable para visitar e perderse pola zona, dentro da denominada Reserva da Biosfera da Zona de Allariz, unha das zonas de maior valor ambiental da provincia de Ourense.
33 metros
O seu gran tronco contén pólas de ata 6 metros de altura e, cando alcanza os 7 metros, bifúrase en dúas pólas que se elevan ata os 33 metros. O seu perímetro é tremendamente ancho, 6 metros.
Ademais do valor botánico do carballo, este exemplar ten un importante valor cultural para os veciños da zona, posto que se atopa nas inmediacións da capela da Virxe da Mercé, outro lugar emblemático que merece ser coñecido.
Cada 24 de setembro, durante as festas patronais, a contorna deste enclave convértese cada ano en escenario dunha romaría na que se recrean as batallas entre mouros e cristiáns, unha tradición pouco habitual en Galicia e que está declarada Festa de Interese Turístico Autonómico. Unha das mellores festas populares de Galicia, de arraigada tradición e unha exquisita recreación da guerra entre mouros e cristiáns.
Supervivencia por mutación xenética. Darwin volve incorporarse á Epigenética
¿Que explica esta enorme lonxevidade dalgúns exemplares como o da Saínza? Hai polo menos unha característica importante para a longa vida dalgúns carballos, que pode durar ata 1.000 anos.
Algúns investigadores secuenciaron o xenoma dun carballo e concluíron que a diversidade xenética dalgunhas especies de carballos europeos é dez veces maior que a do xenoma humano.
Un estudo demostrou que algúns exemplares destas especies de carballo conteñen un total de 26.000 xenes. Nos organismos pluricelulares, as mutacións somáticas acumúlanse durante o crecemento. Algúns investigadores puideron detectar mutacións somáticas raras e demostrar que se poden herdar na seguinte xeración de árbores. As mutacións herdanse, así como os cambios epixenéticos, segundo o último avance da ciencia.
O carballo está moi estendido na metade norte da Península. Adoita preferir solos ácidos e frescos, aínda que tamén se adapta a terreos con inundacións temporais, como é o caso de zonas de Rairiz de Veiga.
En canto aos usos desta especie, destaca principalmente pola súa madeira, xa que a súa resistencia á humidade, á intemperie e ás vibracións convértena nunha das preferidas pola industria naval.
As súas landras utilízanse como forraxe para o gando e a súa cortiza úsase para curtir as peles. Ademais, permítenos obter un carbón vexetal de gran calidade cun poder calorífico que se utiliza habitualmente para a forxa de ferro.
Lembra sempre que os carballos………crecen mellor con vento en contra!
Pablo Gª Vivanco
Farmacéutico
Dietista-Nutricionista
Profesor en excedencia
Con la colaboración de SM